PENYAKIT KAKI TANGAN DAN MULUT

SECARA berseloroh seorang teman berkata, dia dan keluarganya tidak lagi minum susu segar atau makan daging kerana bimbang diserang penyakit tangan, kaki dan mulut (HFMD) seperti yang berlaku di Sarawak sekarang. Kenyataan beliau menyebabkan beberapa teman lain terdiam, tetapi ada yang tertawa kecil kerana hakikatnya kedua-dua penyakit itu sangat berbeza dan tiada kaitan langsung, walaupun mempunyai nama sama. Sehingga artikel ini ditulis, sebanyak 3,520 kes HFMD di kesan dengan lima kematian dan menyebabkan 488 tadika dan 10 sekolah rendah ditutup sementara untuk memutuskan rantaian jangkitan serta mengelak penyakit ini merebak.


Walaupun kebanyakan kes dicatatkan di Sarawak, ibu bapa dan pengurus pusat jagaan kanak-kanak serta tadika di Semenanjung juga perlu tetap berhati-hati kerana ia turut berlaku di sini. Menurut Perunding Paediatrik, Dr Syed Nazir MS Kadir, HFMD adalah penyakit biasa di kalangan bayi dan kanak-kanak kerana virus penyebabnya sentiasa ada di sekeliling kita. Jangkitan boleh berlaku apabila faktor kebersihan diabaikan. Jika di negara empat musim, catatan kes lebih tinggi pada musim bunga dan luruh, tetapi di negara kita ia boleh berlaku sepanjang tahun. Ada yang bertanya mengapa kes di Sarawak lebih banyak. Tiada siapa tahu jawapan sebenarnya, tetapi berdasarkan kajian cetusan HFMD berlaku setiap tiga tahun bermula pada 1997, 2000, 2003 dan tahun ini.

Apa yang menyebabkan HFMD?

HFMD berpunca daripada jangkitan virus. Kajian menunjukkan lebih 70 jenis virus boleh menyebabkan penyakit tangan, kaki dan mulut, tetapi jenis paling biasa ialah virus coxsackie A16 (CxA16) dan enterovirus 71 (EV71). Kes dilaporkan di Sarawak disebabkan virus Cx A16.

HFMD juga boleh disebabkan enterovirus lain, tetapi ia jarang berlaku. Kumpulan enterovirus ini termasuk virus polio, coxsackie, echovirus dan enterovirus lain.HFMD pada manusia tidak sama dengan HFMD pada lembu atau kambing kerana ia disebabkan jangkitan virus berbeza. Jadi tidak perlu takut untuk minum susu segar atau makan daging.

Dr Syed Nazir, berkata jangkitan HFMD biasanya lemah dan tidak berbahaya. Ia biasanya menyerang kanak-kanak di bawah 10 tahun, tetapi boleh berlaku pada orang dewasa.

a)Adakah jangkitan ini serius?

Jangkitan disebabkan coxsackie A16 biasanya lemah dan hampir semua pesakit boleh sembuh tanpa rawatan dalam masa tujuh hingga 10 hari. Bagaimanapun, jangkitan enterovirus 71 lebih berbahaya, boleh menyebabkan meningitis, enchephalitis dan kadangkala membawa maut jika tidak diberikan rawatan segera.

b) Siapa yang berisiko dijangkiti?

Sebenarnya semua orang berisiko mendapat HFMD. Bagaimanapun, lazimnya berlaku pada kanak-kanak di bawah 10 tahun, tetapi orang dewasa juga boleh mendapat HFMD.Namun, jika ia berlaku pada orang dewasa, kesannya sangat lemah kerana orang dewasa mempunyai antibodi daripada pendedahan pada masa lalu terhadap virus ini.
Kanak-kanak yang dihantar ke pusat jagaan harian mempunyai risiko lebih tinggi. Ini sebabnya kerajaan mengarahkan supaya tadika dan sekolah ditutup bagi memutuskan rantaian jangkitan virus.

Jangkitan membolehkan badan seseorang membina antibodi terhadap virus berkenaan, tetapi orang yang pernah mendapat penyakit ini boleh mendapat HFMD kali kedua jika ia disebabkan jangkitan virus lain.

c) Apakah gejala HFMD?

Sebaik dijangkiti, virus mengambil masa tiga hingga enam hari untuk membiak dalam badan dan ini dipanggil tempoh inkubasi. Selepas tempoh ini pesakit akan mula mengalami gejala penyakit seperti:

 Demam (38°C) selama dua atau tiga hari
 Sakit mulut
 Berhingus
 Ulser dalam mulut (pada lelangit lembut, bibir bahagian dalam atau lidah)
 Sakit tekak
 Hilang selera makan
 Keletihan
 Ruam dan melepuh pada tapak tangan, tapak kaki dan punggung tetapi ia tidak gatal atau menyebabkan rasa sakit
 Sakit perut

d) Bagaimana virus merebak?

Walaupun tidak berbahaya, HFMD mudah berjangkit, terutama pada kanak-kanak. Ia merebak melalui sentuhan langsung kepada najis, air liur, hingus dan cecair daripada kulit melepuh orang yang dijangkiti. Jangkitan juga boleh berlaku melalui udara apabila orang dijangkiti bersin. Virus boleh hinggap di atas permainan, buku, pensil atau peralatan yang dipegang orang yang dijangkiti.

Virus ini juga boleh hidup lebih lama di luar badan manusia berbanding virus lain, oleh itu jika aspek kebersihan diabaikan ia akan merebak dengan cepat kepada orang lain. Jangkitan mudah berlaku dalam minggu pertama seseorang itu dijangkiti. Najis bekas pesakit masih mengandungi virus, walaupun ia sudah sembuh dan perkara ini boleh berlarutan sehingga lima minggu.

Justeru, Dr Syed Nazir menegaskan supaya setiap orang, terutama ibu bapa dan petugas pusat jagaan kanak-kanak, sentiasa menitikberatkan soal kebersihan. Tangan perlu dicuci dengan bersih setiap kali selepas menukar lampin, keluar dari tandas, mengelap hingus, air liur atau cecair dari kulit melepuh kanak-kanak yang dijangkiti. Jangkitan juga boleh berlaku pada anak dalam kandungan jika si ibu dijangkiti sebelum bersalin. Bayi boleh mengalami masalah jantung, meningitis (keradangan selaput otak) atau mati jika dijangkiti ketika dilahirkan.

e)Adakah rawatan khas untuk HFMD?

Menurut Dr Syed Nazir, tiada rawatan khas bagi penyakit ini. Kebanyakan pesakit boleh sembuh dalam masa tujuh hingga 10 hari tanpa mengambil ubat. Ubat diberikan hanya untuk meredakan ketidakselesaan yang dialami pesakit seperti ubat demam, ulser atau lepuh.f) Bolehkah ia dicegah?

Kaedah pencegahan paling berkesan ialah melalui pemberian vaksin, tetapi sehingga kini tiada vaksin untuk HFMD kerana ia membabitkan jenis virus yang banyak. Bagaimanapun, cara pencegahan paling mudah ialah menjaga kebersihan. Pada musim cetusan penyakit seperti sekarang ini, elakkan membawa anak ke tempat sibuk dan sesak seperti pusat beli-belah dan kolam renang awam.

Tutup mulut ketika batuk atau bersin. Basuh tangan dengan sabun setiap kali selepas ke tandas. Jangan lupa untuk kerap membersihkan peralatan yang digunakan kanak-kanak. “Malah, pengusaha tadika yang diarahkan tutup kerana penyakit ini juga perlu membersihkan semua peralatan dalam premis mereka sebelum ia dibuka semula. Langkah ini penting untuk mengelakkan jangkitan berulang kerana virus Cx A16 boleh hidup lama di luar badan manusia,” katanya.


TEKNIK MENCUCI TANGAN:

1 - Lumur tangan dengan sabun dan gosokkan kedua-dua tapak tangan.
2 - Masih pada kedudukan tapak tangan bertemu tapak tangan, gosok dicelah jari.
3 - Letakkan tangan kanan di belakang tangan kiri dan gosok.
4 - Bengkokkan jari (dengan menggenggam tangan) supaya kekotoran pada bahagian sendi dapat dibersihkan.
5 - Genggam ibu jari dan gosok dengan cara putaran.
6 - Beralih ke tapak semula dan gosok dengan cara putaran. Ulang semua langkah 3 hingga 6 untuk tangan kanan.

****bila dh bace nih, baru aku ingat...aku slalu bwk anak2 aku g mandi kat public swimming pool around Putrajaya area....tobat lepas ni tak bwk dah...beli je kolam mandi yg besar tu...mandi kat porch kete umah....heheh....